Illya Jongeneel

De Kinsbergen commune werd bewoond door TH studenten, vooral van de afdeling bouwkunde. Ik kwam er omdat mijn studiegenote Annemarie, die ik erg aardig vond, daar ook woonde. Ik werd in de Kinsbergen om die reden getolereerd, maar omdat ik er niet woonde en ook omdat een HBO student niet als student en dus niet als volwaardig werd gezien door de TH studenten, werd ik weinig serieus genomen. Dat nam niet weg dat ik gewoon mee aanschoof voor een kop koffie. Misschien illustratief voor het gegeven dat ik er voor de Kinsbergen bewoners niet bijhoorde is dat ze zich na al die jaren nog steeds afvragen wie de leuze GELUKKIGE SLAVEN ZIJN DE ERGSTE VIJANDEN VAN DE VRIJHEID op de Mensa van de TH geschreven had.

Marcel en ik gingen regelmatig ’s avonds op pad om gebouwen die de heersende macht vertegenwoordigden te voorzien van linkse teksten. Of het standbeeld van Anton Philips na het uiteenslaan van een demonstratie tegen de Philips steun aan de Griekse kolonels dictatuur. Ergens in 1971 kwam spontaan het idee om de foeilelijke mensa van de TH Eindhoven te voorzien van een leuze die de studerende en werkende mens tot denken zou aanzetten. Waar de leuze precies vandaan kwam weet ik niet meer. Mijn geheugen brengt mij vaag bij de politieke studieavonden die ik volgde bij Henk Wubbe van de Rode Jeugd. En het uitvoerend initiatief werd voor zover ik mij herinner getriggerd door een gesprek met mensen van de Kinsbergen commune. Lang verhaal kort: samen met vriend Marcel en 2 mensen van de Kinsbergen gingen we ’s avonds naar de Mensa. Iemand van de Kinsbergen hield een trapje vast dat telkens verplaatst werd als ik een volgend woord op de kale muur moest schilderen. De levensgrote tekst was: GELUKKIGE SLAVEN ZIJN DE ERGSTE VIJANDEN VAN DE VRIJHEID. Deze tekst was te lezen voor alle automobilisten wachtend voor het stoplicht op weg naar het centrum. Door de jaren werd het een soort “landmark”. De teleurstelling en verontwaardiging was dan ook groot toen de leus na vele jaren van de muur werd verwijderd. Als illustratie van de impact die de leus heeft gehad een kort citaat van Jaap Seidell, hoogleraar aan de VU.

‘Gelukkige slaven zijn de ergste vijanden van de vrijheid’ stond jarenlang
in grote, onhandig gekalkte witte letters op een muur van een
bunkerachtig gebouw van de universiteit in Eindhoven. Ik fietste er als
scholier dagelijks langs. Voor mij als puber leek het een onmachtige
schreeuw over iets belangrijks waarover ons op school en thuis niet veel
werd verteld. Iedereen om mij heen leek redelijk tevreden met zijn leven
en vol vertrouwen in de toekomst. De ontwikkelingen in de wereld de laatste decennia lijken op die van een vrachttrein op een steile helling die zonder remmen afstormt op een dal vol rampspoed en ellende. Welke kansen hebben we nog om die effectief af te remmen? En ook al kunnen we iedereen voeden, dan moeten we ons wel afvragen of dat nog op een leefbare planeet is.

Radicale veranderingen

De urgentie is op topniveau duidelijk. Daar hoort een agenda bij vol
ingrijpende en drastische maatregelen die moeten leiden tot radicale
veranderingen. Nu zijn overheden aan zet om die agenda te vertalen naar beleid. Wanneer moet daar volgens de VN uiterlijk mee worden
begonnen? Vandaag!
Bij de formatie van onze nieuwe regering lijkt het echter vooral om zaken als koopkrachtplaatjes, dichte grenzen en de pensioenleeftijd te gaan.
De problemen van gelukkige slaven.